Citruswijn maken vraagt aandacht en nauwkeurigheid. Het is geen proces dat je er even tussendoor doet, maar voor wie het serieus aanpakt levert het een verfrissende, huisgemaakte drank op met karakter. In dit artikel deel ik mijn eerste ervaring met het maken van citruswijn — zonder gebruik van de chemische hulpstoffen die in veel recepten nog steeds standaard zijn.
Frisse combinatie uit klassiek recept
De basis van mijn eerste poging komt uit het boek Drink Your Own Garden van Judith Glover. Zij combineert grapefruit, citroen en sinaasappel tot een frisse, aromatische fruitwijn. Voor mij was het een logische keuze om juist met deze combinatie te starten.
Citruswijn maken zonder chemische toevoegingen
Zoals veel fruitwijnmakers werkt Glover met toevoegingen zoals campden-tabletten (zwaveldioxide), pectine-enzymen en gistvoeding. Die middelen zorgen voor ontsmetting, helderheid en een goede gisting. Technisch gezien is daar niets mis mee, maar ik vroeg me af hoe mensen dit vroeger deden — toen er nog geen laboratoriumpoeders beschikbaar waren.
Volgens fermentatiespecialist Sandor Ellix Katz zijn sulfiet en andere toevoegingen lang niet altijd nodig. Goede hygiëne en geduld doen vaak al het meeste werk. Die gedachte sprak me aan, al wist ik ook dat ik een groter risico liep op fouten. Dat bleek meteen bij mijn eerste poging.
Lees ook: Zelfgemaakte Citroenwijn – Superfrisse Zomerwijn En Makkelijk Te Maken
Fout in volgorde: fermentatie mislukte
Bij die eerste poging ging het meteen mis. Ik had het recept niet goed gelezen en gooide alle ingrediënten tegelijk in de pan. Daardoor kwam de gist direct in contact met het sulfiet, en dat is funest: de gist overleeft dat niet. De bedoeling was juist dat het sap eerst 24 uur met het sulfiet zou rusten, zodat schadelijke bacteriën konden worden uitgeschakeld. Pas daarna had de gist erbij gemogen. Mijn eerste most was dus al verloren voordat de gisting begonnen was.
Het belang van geduld
Wat ik daarvan leerde? Wijn maken draait om timing en rust. Je moet ingrediënten in de juiste volgorde verwerken en het proces z’n tijd gunnen. Ook het bottelen vraagt zorgvuldigheid — schone flessen, correcte afsluiting, voldoende rijpingstijd. Deze eerste poging leerde me meer dan ik vooraf had verwacht.
De volgende keer volg ik het recept nauwkeuriger. En misschien durf ik het dan ook echt helemaal zonder chemische hulpstoffen te doen. Maar één ding is duidelijk: geduld is geen luxe in dit proces, maar noodzaak.
Citruswijn als seizoensproduct
Citrusfruit is bij uitstek verbonden met de winter. Wanneer de sinaasappels, grapefruits en citroenen in overvloed beschikbaar zijn, is dat een goed moment om er iets blijvends van te maken. Zelfgemaakte citruswijn is dan een logische en smakelijke keuze — een manier om de frisheid van het seizoen vast te leggen voor later.
Wijn maken met lokaal fruit
Wijn van eigen bodem past goed bij de wens om duurzamer en bewuster te leven. In plaats van te kiezen voor geïmporteerde flessen, kun je met fruit uit de regio een unieke, huisgemaakte variant ontwikkelen. Dat maakt het resultaat niet alleen persoonlijker, maar ook concreet duurzamer.
Creatief omgaan met fruit
Fruitwijn maken is meer dan een technische handeling — het is ook een vorm van creativiteit. Je speelt met smaken, geuren, combinaties. En je werkt toe naar een eindproduct dat je met trots op tafel zet. Een fles zelfgemaakte wijn opent het gesprek, brengt mensen samen en geeft het proces betekenis.
Het was een intensief traject, met momenten van twijfel, maar ook met voldoening. Hieronder beschrijf ik wat ik onderweg tegenkwam — van kleine fouten tot onverwachte oplossingen.
Beginfout: recept niet goed gelezen
De eerste echte misser kwam doordat ik het recept onzorgvuldig had gelezen. Alles ging in één keer de pan in, inclusief het sulfiet én de gist. Daardoor kwam er geen goede fermentatie op gang. Deze vergissing staat bekend als een stuck fermentation: de gisting blijft steken doordat de gist te vroeg wordt uitgeschakeld.
Uiteindelijk heb ik dit kunnen corrigeren met een giststarter. Door een kleine hoeveelheid gist te mengen met suikerwater, ontstond er een actieve cultuur. Die voegde ik stap voor stap toe aan het sap, zodat de overgang minder schokkend was. En dat werkte: de vergisting kwam alsnog op gang.
Gisting vraagt aandacht en geduld
Na de eerste fase begon de eigenlijke gisting, die ongeveer zeven dagen duurde. Daarna volgde een filtering en ging de wijn onder waterslot voor de tweede gisting. Ook daar zat het tegen: de rubberstop schoot in het vat. Gelukkig kon ik die er met wat gepriegel weer uit krijgen.
Wat ik meeneem: het werkt alleen als je het proces serieus neemt. Recepten goed lezen, schoon werken, nergens doorheen haasten. Fruitwijn maken dwingt je om je aandacht erbij te houden. En dat maakt het juist boeiend.
Het moment van voldoening
Ondanks de haperingen voelde het eindresultaat als een beloning. Een alcoholische drank, gemaakt van fruit, water en suiker — met eigen handen. Die eerste fles gaf niet alleen smaak, maar ook trots.
Na alles wat ik heb geleerd, zie ik uit naar een tweede poging. Dan met nóg meer rust en precisie. Want als iets de moeite waard is om te delen, dan is het wel een fles die je zelf hebt gemaakt — van begin tot eind.
Dubbele gisting: kleine fout, grote les
De eerste, open gisting duurde zeven dagen. Daarna ging het sap over naar een gesloten vat met waterslot voor de tweede fase. Op dat moment liet ik per ongeluk de rubberstop in het vat vallen. Met een tang kreeg ik hem er gelukkig weer uit, maar het was opnieuw een reminder hoe secuur je moet werken. Voorzichtigheid is geen extraatje — het is onderdeel van het proces.
Tijd nemen voor de klaring
Na een maand begon de klaring. De droesem was grotendeels gezakt, dus ik kon voorzichtig overhevelen naar een schoon vat. Hierbij verloor ik wat vloeistof. Achteraf had ik beter een kleine hoeveelheid wijn kunnen reserveren om het niveau aan te vullen. Nu moest ik improviseren en heb ik wat chardonnay toegevoegd om oxidatie te voorkomen.
De klaring zelf verliep goed. Zonder extra hulpmiddelen werd de wijn helder. Het duurde twee maanden, maar die tijd bleek essentieel. Geduld maakt hier het verschil tussen een troebele vloeistof en een heldere wijn.
Bottelen: een spannend en dankbaar moment
Toen kwam het bottelen. Een fase waar veel fout kan gaan, maar ook een moment van voldoening. De geur was fris, het mondgevoel aangenaam. Na maanden wachten had ik iets dat echt als wijn smaakte. De flessen staan nu te rijpen — hopelijk zijn ze rond kerst perfect op dronk.
Stappenplan: zelf citruswijn maken
Benodigdheden:
- 3 grapefruits
- 3 citroenen
- 3 sinaasappels
- 1.400 g suiker
- 450 g witte rozijnen
- 1 campden-tablet of 0,5 tl sulfietpoeder
- 1 tl pectine-enzym
- Water
- 1 zakje wijn- of universele gist (bijv. chablis)
- 1 tl gistvoeding
- Pan van 5 liter
- Gistingsvat
- Rubberstop met waterslot
- Hevelslang
- Trechter
- Kaasdoek
- Lege flessen
- Kurken of draaidoppen
Stappen
- Was het fruit en schil het dun (zonder het bittere wit). Pers vervolgens het sap eruit.
- Doe de schillen en het sap in een pan. Vul aan met water tot 5 liter.
- Voeg sulfiet, pectine-enzym, suiker en rozijnen toe. Roer goed door.
- Dek af en laat het mengsel 24 uur staan op kamertemperatuur.
- Voeg de gist en gistvoeding toe en sluit de pan af met een doek.
- Laat 7 tot 10 dagen gisten. Roer dagelijks met een schone houten lepel.
- Zeef de most door een kaasdoek en breng over naar een gistingsvat met waterslot.
- Laat het mengsel een maand staan. Hevel daarna voorzichtig over naar een schoon vat.
- Laat 2 maanden klaren. Bottel daarna in schone flessen en sluit goed af.
- Laat minstens 6 maanden rijpen op een donkere, koele plek voor je gaat proeven.
Citruswijn maken vraagt om basiskennis, aandacht en nauwkeurigheid. Het loont om elke stap bewust te zetten. Hieronder geef ik aanvullende uitleg per onderdeel — inclusief wat ik zelf heb geleerd tijdens het proces.
Fruit persen
Gebruik bij voorkeur rijpe, biologische citrusvruchten. Pers de grapefruits, citroenen en sinaasappels zorgvuldig. Laat de pulp meekomen, die zorgt voor extra smaakdiepte en structuur in de wijn.
Sap mengen en laten rusten
Voeg het sap samen in een pan en vul aan met water tot ongeveer 3,4 liter. Voeg vervolgens sulfiet en pectine-enzym toe. Dit helpt bij het doden van ongewenste micro-organismen en voorkomt troebelheid. Laat het mengsel 24 uur rusten, afgedekt met een schone doek.
Suiker, gist en rozijnen toevoegen
Verwarm de suiker met een deel van het water tot het volledig is opgelost. Laat afkoelen en voeg deze siroop samen met de gist, gistvoeding en fijngehakte rozijnen toe aan het sapmengsel. Dek goed af en laat het geheel gisten op kamertemperatuur. Roer dagelijks met een schone houten lepel voor een gelijkmatige fermentatie.
Eerste gisting: overbrengen naar gistingsvat
Wanneer de eerste actieve fermentatie voorbij is, zeef je het mengsel door een schone doek of kaasdoek in het gistingsvat. Sluit af met een waterslot en laat het mengsel rustig staan. Na verloop van tijd begint de wijn bovenin helder te worden — een teken dat de gisting afneemt en de klaring begint. Na ongeveer een maand is het moment daar om voorzichtig over te hevelen naar een schoon vat.
Langzame klaring: essentieel voor smaak en helderheid
De tweede fase — de klaring — duurt gemiddeld twee maanden. Tijdens deze periode zakt de droesem naar de bodem en krijgt de wijn een heldere kleur. Soms blijft er lichte troebelheid aanwezig. In dat geval kun je overwegen om met kalk of andere klaringsmiddelen te werken, maar in veel gevallen is geduld voldoende. Een heldere wijn zonder hulpmiddelen is mogelijk, mits je de tijd neemt.
Rijping en bottelen
Zodra de wijn helder is, kun je gaan bottelen. Vul schone flessen met behulp van een hevelslang en sluit af met kurk of draaidop. Zet de flessen daarna op een donkere, koele plek. Laat ze minimaal zes maanden rijpen. Tijdens die rijping verandert de smaak, verzacht de zuurgraad en ontstaat er balans. Dit is het moment waarop alles samenvalt.
Conclusie
Citruswijn maken vraagt geduld, aandacht en een beetje lef. Elke fase — van persen en mengen tot gisten, klaren en rijpen — speelt een rol in het eindresultaat. Als je bereid bent om het proces serieus te nemen, word je beloond met een frisse, unieke drank die je zelf hebt gecreëerd.
Voor mij was deze eerste poging leerzaam en motiverend. Ondanks kleine misstappen en onhandigheden is het resultaat iets om trots op te zijn. Met die ervaring op zak kijk ik uit naar een volgende batch. Want er is weinig dat zoveel voldoening geeft als het delen van een fles wijn die je zelf hebt gemaakt.
Veelgestelde vragen
Hoe lang duurt het om citruswijn te maken?
Vanaf het moment van persen tot aan het bottelen ben je gemiddeld drie tot vier maanden bezig. Daarna moet de wijn nog minstens zes maanden rijpen voor optimale smaak.
Heb je per se sulfiet nodig bij het maken van citruswijn?
Sulfiet wordt vaak gebruikt om bacteriën te doden en oxidatie te voorkomen. Sommige wijnmakers kiezen ervoor om zonder te werken, mits ze extreem schoon werken en het risico op mislukking accepteren.
Welke gist is het meest geschikt voor citruswijn?
Een neutrale wijngist zoals chablis of een universele witte wijngist is geschikt. Deze gist laat de frisse citrusaroma’s goed tot hun recht komen zonder overheersing.
Kan ik ook honing gebruiken in plaats van suiker?
Dat kan, maar het verandert de smaak én de gisting. Honing vergist langzamer en geeft een andere mondstructuur. Je krijgt dan eerder een mede-achtige wijn.
Wat als mijn wijn troebel blijft na twee maanden?
Laat de wijn langer staan of gebruik een natuurlijk klaringsmiddel zoals kalk, bentoniet of eiwit. Zorg dat de temperatuur stabiel en laag genoeg is om uitvlokking te bevorderen.
