Citroenwijn maken is verrassend eenvoudig en levert een frisse, zomerse drank op. Met een handvol ingrediënten kun je thuis al een lichte wijn bereiden die het goed doet op warme dagen. Als je in de winter citroenen koopt — wanneer ze volop beschikbaar en op hun best zijn — heb je ruim de tijd om je wijn te laten rijpen voor de zomer.
Citroen wordt vaak gebruikt om fruitwijn op te frissen, maar in dit recept speelt het de hoofdrol. Het resultaat is een lichte, helder smakende wijn met uitgesproken citrusaroma’s en een zachte zoetheid.
Wat heb je nodig?
Een goede voorbereiding is het halve werk. Zorg dat al je materiaal grondig gereinigd en gesteriliseerd is om ongewenste bacteriën geen kans te geven.
- Voorbereiding en vergisting: Een grote pan (minimaal 5 liter), een vergistingsemmer van 5 liter met deksel, een glazen gistingsfles van 4 of 5 liter en een waterslot.
- Filteren en overhevelen: Een hevelslang (auto-siphon is handig), een kaasdoek of fijne zeef.
- Meten: Een hydrometer en een maatcilinder om de voortgang van de vergisting te meten.
- Bottelen: Lege wijnflessen, kurken en een kurkapparaat.
Ingrediënten
Dit recept is voor een batch van ongeveer 4 liter citroenwijn. Verdubbel voor 8 liter alle ingrediënten, behalve de gist en de enzymen.
| Ingrediënt | Hoeveelheid | Toelichting |
|---|---|---|
| Biologische citroenen | 8 tot 10 stuks | Gebruik onbespoten citroenen, omdat de schil wordt gebruikt. |
| Suiker | 1,4 kg | Fijne kristalsuiker lost het beste op. |
| Rozijnen (blank) | 450 g | Levert body, tannines en voedingsstoffen voor de gist. Vervangbaar door 1 liter wit druivensap (zonder conserveermiddelen). |
| Gistvoeding | 1 theelepel (ca. 5 g) | Ondersteunt een gezonde en volledige vergisting. |
| Pecto-enzymen | 1 theelepel (ca. 5 g) | Optioneel, maar helpt de pectine uit de citroenschillen af te breken voor een heldere wijn. |
| Wijngist | 1 zakje | Gebruik een gist voor witte wijn of champagne (bijv. Lalvin EC-1118). Gebruik geen broodgist. |
| Water | Circa 3 liter | Gekookt en afgekoeld leidingwater of mineraalwater zonder koolzuur. |
Stappenplan
Stap 1: Voorbereiden van het fruit
Tijdsduur: 20 minuten
Was de biologische citroenen grondig. Snijd ze daarna in dunne plakjes. Als je een gistingsfles met een smalle hals gebruikt voor de eerste vergisting, is het beter om de citroenen uit te persen en alleen de gele schil (zest) te raspen. Zo voorkom je dat de hals verstopt raakt. Het witte gedeelte van de schil (het pith) is erg bitter en kun je beter vermijden.
Stap 2: Suikeroplossing maken
Tijdsduur: 30 minuten (plus afkoeltijd)
Breng circa 3 liter water aan de kook in een grote pan. Voeg de suiker toe en roer tot deze volledig is opgelost. Zet het vuur uit. Voeg de citroenplakjes (of sap en rasp) en de rozijnen toe aan het hete suikerwater. Laat het mengsel volledig afkoelen tot kamertemperatuur (onder de 25 °C). Dit is cruciaal: te hete vloeistof doodt de gistcellen.
Stap 3: Vergisten – eerste fase
Tijdsduur: 7 tot 10 dagen
Giet de afgekoelde vloeistof (de ‘most’) in een schone, gesteriliseerde vergistingsemmer. Voeg de gistvoeding en de pecto-enzymen toe en roer goed. Strooi als laatste de wijngist eroverheen. Sluit de emmer af met het deksel en plaats het waterslot. Zet de emmer op een plek met een stabiele temperatuur van ongeveer 20-22 °C. Na 24 tot 48 uur zie je de eerste activiteit: het waterslot begint te bubbelen en er vormt zich een schuimlaag op de most.
Stap 4: Vergisten – tweede fase
Tijdsduur: 6 tot 8 weken
Na de eerste, stormachtige vergisting (ca. 7-10 dagen) wordt de activiteit rustiger. Zeef de vaste delen (citroen en rozijnen) uit de jonge wijn en hevel de vloeistof voorzichtig over naar een glazen gistingsfles. Vul de fles tot ongeveer 5 cm onder de rand om contact met zuurstof te minimaliseren. Plaats het waterslot en zet de fles op een koele, donkere plek. De komende weken zal de vergisting langzaam doorgaan. Na een paar weken zie je een compacte laag bezinksel op de bodem ontstaan.
Stap 5: Klaren en bezinken
Tijdsduur: 4 tot 8 weken
Wanneer het waterslot niet meer bubbelt (minder dan één keer per 5 minuten), is de vergisting vrijwel voltooid. Nu begint het klaringsproces. De wijn wordt vanzelf helderder doordat gistcellen en andere deeltjes naar de bodem zakken. Dit proces kun je versnellen door de wijn nogmaals over te hevelen naar een schone fles, waarbij je het bezinksel achterlaat.
Dit is het moment om met een hydrometer te controleren of de vergisting echt klaar is. Een stabiele meting van de Soortelijke Massa (SG) tussen 0.990 en 0.995 gedurende drie opeenvolgende dagen betekent dat alle suiker is omgezet en de wijn veilig is om te bottelen.
Stap 6: Bottelen en bewaren
Tijdsduur: 3+ maanden rijpen
Als de wijn volledig helder en uitgegist is, is het tijd om te bottelen. Hevel de wijn voorzichtig over in gesteriliseerde wijnflessen en sluit ze af met nieuwe kurken. Bewaar de flessen liggend op een koele, donkere plek (ca. 12-15 °C). De smaak van citroenwijn heeft tijd nodig om te ontwikkelen. Laat de wijn minimaal drie maanden rijpen, maar na zes tot twaalf maanden is de smaak vaak op zijn best.
Let op: bottel nooit als je twijfelt of de vergisting is gestopt. Resterende suiker kan hergisting in de fles veroorzaken, wat kan leiden tot exploderende flessen.
Problemen oplossen bij Citroenwijn maken
Zelfs de beste wijnmaker loopt weleens tegen een probleem aan. Hier zijn de meest voorkomende scenario’s en de oplossingen.
De vergisting start niet
Oorzaak: Meestal is de temperatuur van de most te hoog geweest bij het toevoegen van de gist (boven 30 °C), waardoor de gistcellen zijn afgestorven. Een te lage omgevingstemperatuur (onder 18 °C) kan de start ook vertragen.
Oplossing: Controleer de temperatuur en breng de emmer naar een warmere plek (rond 21 °C). Als er na 48 uur nog steeds geen activiteit is, voeg dan een nieuw, geactiveerd zakje gist toe.
Er ontstaat schimmel op het fruit
Oorzaak: Drijvende stukjes fruit die in contact komen met zuurstof zijn een broedplaats voor schimmels, vooral als de emmer niet luchtdicht is afgesloten.
Oplossing: Duw het drijvende fruit dagelijks onder de vloeistof met een gesteriliseerde lepel. Zorg dat het waterslot correct is geplaatst en gevuld om zuurstof buiten te houden.
De wijn blijft troebel
Oorzaak: Dit kan komen door pectine uit de citroenschillen (pectinewaas) of doordat de gist nog niet volledig is bezonken.
Oplossing: Geduld is de eerste stap. Laat de wijn langer staan. Als je geen pecto-enzymen hebt gebruikt, kan de waas hardnekkig zijn. Overweeg een klaringsmiddel zoals bentoniet of kiesietosol/chitosan. Een lichte troebelheid heeft overigens geen invloed op de smaak.
Veelgestelde vragen
Hoe lang duurt het voordat citroenwijn klaar is om te drinken?
De actieve processen (vergisting en klaring) duren samen ongeveer 2 tot 3 maanden. Daarna heeft de wijn nog minimaal 3 maanden rijping op fles nodig. Voor de beste smaakbalans is het aan te raden 6 tot 12 maanden te wachten.
Kan ik ook andere citrusvruchten gebruiken?
Ja, maar elke vrucht heeft een ander zuur- en suikergehalte. Limoen geeft een scherpere smaak, terwijl sinaasappel een zachter resultaat levert. Pas de hoeveelheid suiker en eventueel zuur aan voor een goede balans.
Waarom zijn pecto-enzymen nuttig?
Pecto-enzymen breken de natuurlijke pectine in de citroenschillen af. Zonder deze enzymen kan de wijn een permanente waas houden die moeilijk te klaren is. Het is niet verplicht, maar sterk aanbevolen voor een helder eindresultaat.
Welke wijngist is het meest geschikt?
Een neutrale, alcoholtolerante wijngist is ideaal. Champagnegist (zoals Lalvin EC-1118) of een gist voor witte dessertwijnen werkt uitstekend. Ze behouden het frisse karakter van de citroen en kunnen goed omgaan met de hoge zuurgraad.
Hoe weet ik 100% zeker dat de vergisting is gestopt?
De enige betrouwbare methode is met een hydrometer. Meet de Soortelijke Massa (SG). Als deze waarde stabiel laag blijft (rond 0.990–0.995) gedurende meerdere dagen, is alle suiker omgezet en is de vergisting voltooid.
Is zelf citroenwijn maken veilig?
Absoluut, zolang je hygiënisch werkt en pas bottelt als de vergisting volledig is gestopt om drukopbouw in de fles te voorkomen. Gebruik altijd schoon materiaal en bewaar de wijn op een koele, donkere plek.
Wat is het verschil tussen citroenwijn en citroenmede?
Voor citroenwijn wordt kristalsuiker gebruikt als suikerbron voor de gist. Bij citroenmede wordt honing gebruikt. Mede heeft vaak een complexere smaak, vergist langzamer en vraagt een langere rijpingstijd (minimaal een jaar).
Waarom kan ik geen broodgist gebruiken?
Broodgist is ontwikkeld voor het produceren van koolzuurgas in deeg, niet voor alcohol. Het kan ongewenste smaken produceren, stopt vaak bij een laag alcoholpercentage en presteert slecht in een zure omgeving zoals fruitmost. Gebruik altijd een specifieke wijngist.
