Mede: het oudste drankje ter wereld en de vergeten voorloper van wijn

Veel mensen kennen wijn, bier en cider, maar slechts weinigen weten dat mede, ook wel honingwijn genoemd, het oudste alcoholische drankje ter wereld is. Lang voordat druiven werden geperst of gerst werd gemout, ontdekten mensen dat een mengsel van honing en water vanzelf begon te vergisten. Het resultaat was een goudgele drank met zachte zoetheid en bloemige tonen.

Hoewel mede tegenwoordig minder bekend is dan wijn, past het perfect binnen dezelfde traditie: zorgvuldige bereiding, rijping en het ontdekken van complexe smaken. Mede wordt niet gemaakt van druiven, maar van honing, en heeft daardoor een heel eigen karakter, ergens tussen wijn en dessertdrank in.

Voor wie houdt van ambacht en smaakvariatie, is mede een fascinerend alternatief. Op Brouwpunt.nl vind je praktische tips, brouwbenodigdheden en duidelijke uitleg om thuis zelf mede te maken, stap voor stap.

Wat is mede precies

Mede bestaat uit drie basisingrediënten: honing, water en gist. Tijdens de vergisting zet de gist de natuurlijke suikers uit de honing om in alcohol. Omdat honing van nature rijk is aan aroma’s, krijgt mede een diepte die je bij wijn en bier zelden tegenkomt.

De smaak hangt sterk af van het type honing dat je gebruikt. Een lichte acaciahoning levert een zachte, bloemige mede op, terwijl donkere kastanjehoning zorgt voor een kruidige, bijna karamelachtige smaak. Ook de gebruikte gist en eventuele toevoegingen, zoals fruit of kruiden, hebben veel invloed.

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is mede technisch gezien geen wijn. Toch deelt het dezelfde principes: zorgvuldig werken, gebruik van wijngist, hygiënisch brouwen en de drank de tijd geven om te rijpen. Daardoor voelt mede voor veel wijnliefhebbers verrassend vertrouwd.

Waarom mede perfect past op een wijnblog

Op het eerste gezicht lijkt mede een buitenbeentje tussen wijn, rosé en mousserende dranken. Toch past het juist uitstekend op een wijnblog. Beide dranken delen dezelfde filosofie: ambacht, natuurlijke ingrediënten en smaakontwikkeling door rijping.

Net als bij wijn is de keuze van de grondstoffen bepalend. Waar wijn zijn karakter dankt aan de druif en de bodem, is bij mede de oorsprong van de honing de sleutel tot smaak. Een mede van lindehoning smaakt heel anders dan eentje van bloemenhoning of heidehoning.

Daarnaast kent mede, net als wijn, verschillende stijlen. Van sprankelend en fris tot zwaar en zoet. Er bestaan zelfs droge medes die qua smaak verrassend dicht bij witte wijn liggen. Mede kan gekoeld worden gedronken als aperitief, maar ook licht verwarmd, wat het een populaire winterdrank maakt.

Mede is dus geen vreemde eend in de bijt, maar eerder een vergeten familielid van de wijnfamilie dat een herontdekking verdient.

Hoe maak je zelf mede

Zelf mede maken is eenvoudiger dan het klinkt. Het proces lijkt in grote lijnen op wijn maken, maar de basis is honing in plaats van druivensap. De kunst zit in de juiste verhouding, de temperatuurbeheersing en geduld.

1. Benodigdheden

Om te beginnen heb je niet veel nodig:

• Een goed afsluitbaar gistvat of glazen gistfles
• Honing van goede kwaliteit
• Water (bij voorkeur gefilterd of bronwater)
• Gist die geschikt is voor mede of wijn
• Een waterslot om ontsnappende gassen te reguleren

Daarnaast zijn een hevel, hydrometer en flessen handig om het proces te volgen en de mede later te bottelen.

2. De voorbereiding

Los de honing op in handwarm water totdat je een mengsel hebt. De verhouding is meestal één deel honing op twee tot drie delen water, afhankelijk van hoe sterk en zoet je de mede wilt. Laat het mengsel afkoelen tot kamertemperatuur en voeg dan de gist toe.

Plaats het waterslot op het vat en zet het op een donkere plek bij ongeveer twintig graden. Binnen een dag zie je de eerste bubbels verschijnen: de vergisting is begonnen.

3. De vergisting

De hoofdvergisting duurt gemiddeld twee tot vier weken. Tijdens deze periode zet de gist de suikers om in alcohol en koolzuur. Zodra de activiteit in het waterslot afneemt, is het tijd om de mede voorzichtig over te hevelen naar een schoon vat om bezinksel te scheiden.

Daarna begint de rijping. Dit is het moment waarop de smaken zich ontwikkelen en verzachten. Laat de mede minimaal een maand rusten, maar hoe langer je wacht, hoe beter het resultaat. Sommige mede brouwers laten hun mede zelfs zes maanden of langer rijpen.

4. Bottelen en bewaren

Wanneer de mede helder is en geen activiteit meer vertoont, kun je gaan bottelen. Gebruik goed gereinigde flessen en sluit ze luchtdicht af. Laat de flessen vervolgens nog enkele weken rusten.

Mede is vrij lang houdbaar en ontwikkelt na verloop van tijd vaak een nog rijker aroma. Bewaar de flessen koel en donker, net als wijn.

Bekijken op YouTube: https://youtu.be/grrEWDfk1w8

Tot slot

Mede is meer dan een historische mythe. Het is een volwaardige drank die de brug slaat tussen wijn en bier, tussen verleden en heden. De natuurlijke suikers van honing, de gelaagde smaken en de ambachtelijke bereiding maken mede tot een van de meest boeiende dranken die je zelf kunt maken.

Voor iedereen die nieuwsgierig is naar traditionele technieken en nieuwe smaakbelevingen, is mede een perfecte volgende stap. Op Brouwpunt.nl vind je alle informatie om zelf aan de slag te gaan en je eigen honingwijn te brouwen.

Veelgestelde vragen

Wat is mede?

Mede is een alcoholische drank op basis van vergiste honing met water; soms worden fruit of kruiden toegevoegd, maar het blijft een eigen drankcategorie.

Is mede wijn of bier?

Geen van beide: bij wijn komt de suiker uit fruit en bij bier uit graan, terwijl mede vergist op de suikers uit honing en daardoor een aparte categorie vormt.

Hoe maak je mede?

Los honing op in water, voeg wijngist toe en laat vergisten onder waterslot; hevel helder af, laat rijpen en bottel zodra de vergisting volledig is uitgewerkt.

Hoe drink je mede?

Serveer gekoeld als aperitief of licht verwarmd in de winter; vermijd koken zodat aroma’s en alcohol behouden blijven, en gebruik bij voorkeur een wijnglas.

Hoe lang is mede houdbaar?

Ongeopend blijft mede doorgaans jaren goed op een koele, donkere plek; na opening varieert het van enkele weken tot maanden, afhankelijk van stijl en opslag.