De afgelopen jaren heb ik veel geëxperimenteerd met manieren om thuis hoogwaardige wijn te maken. Steeds vaker kreeg ik de vraag of je een eigen batch ook alcoholvrij kunt maken zonder de smaak volledig te verliezen. Dat heb ik uitgeprobeerd met deze laboratoriumdestillatieset van 3,3-borosilicaatglas (24/40-verbindingen).
In deze review leg ik stap voor stap uit hoe ik de set heb gebruikt om alcohol te verwijderen uit een zelfgemaakte wijn, welke resultaten ik bereikte en welke keuzes in de opstelling het meeste verschil maken. Zo kun je als hobby-wijnmaker het proces zelf veilig en gecontroleerd uitvoeren.
Eerste indruk van de set
De set kwam stevig verpakt aan. Het glaswerk oogt helder en gelijkmatig, met nette 24/40-slijpverbindingen en zandstraalmarkeringen die goed aansluiten. De 3,3-borosilicaatkwaliteit voelt solide en is geschikt voor herhaald verhitten en koelen. De kunststof klemmen klikken strak om de verbindingen, wat vertrouwen geeft tijdens een langere run.
Qua compleetheid is dit een volwaardige kit voor eenvoudige én fractionerende destillatie. Dit zat er bij mij in de doos:
- Kolven: 1000 ml rondkolf, 1000 ml tweehals, 500 ml driekant, 250 ml tweehals.
- Kolom & kop: spike-fractioneringskolom, destillatiekop, thermometerglasstopbuis.
- Koelers: rechte koeler, slangkoeler, bolkoeler.
- Verbindingen: Y-buis, vacuüm-opvangbuis, glazen stoppen, 10× plastic klemmen.
- Accessoires: thermometer, latexslang, geslepen scheidingstrechter, 2× pH-testpapier.
Voor alcoholverwijdering uit wijn is vooral de combinatie van een stabiele kookkolf, een deugdelijke (liefst gevulde) fractioneringskolom en een efficiënte koeler van belang. Deze set biedt die onderdelen direct uit de doos.
Opstelling en voorbereiding
Benodigd naast de set
- Verwarmingsmantel of regelbare elektrische plaat met hittebestendige onderzetter.
- Statief met metalen staven en klemmen voor kolom, kop en koeler.
- Koelwateraansluiting (kraan of recirculatiepomp met reservoir).
- Opvangfles/maatcilinder voor het destillaat (alcoholfractie).
- Persoonlijke bescherming: veiligheidsbril, hittebestendige handschoenen, schort.
- Ventilatie in de ruimte en een brandblusser binnen handbereik.
Controle & mise-en-place
- Inspecteer alle glasdelen op chips of haarscheurtjes en spoel ze schoon.
- Check of de 24/40-verbindingen droog en stofvrij zijn; leg klemmen alvast klaar.
- Zorg voor stabiele opstelling op een vlak, trillingsarm werkblad.
Basisopstelling voor alcoholverwijdering (fractionerend)
- Plaats de 1000 ml rondkolf in de verwarmingsmantel en voeg de te behandelen wijn toe (werk in batches van 0,5–1,0 liter voor maximale controle).
- Monteer de spike-fractioneringskolom verticaal op de kolf. Een gevulde/gestructureerde kolom vergroot het scheidend vermogen.
- Plaats de destillatiekop bovenop de kolom en breng de thermometer aan zodat de voeler net onder de uitlaat van de dampstroom zit.
- Verbind de uitlaat met een rechte of slangkoeler horizontaal en sluit het koelwater aan: water in onder, water uit boven.
- Leid de uitlaat van de koeler naar de opvangfles via de vacuüm-opvangbuis. Zet de fles op een stabiele ondergrond.
- Fixeer alle verbindingen met de plastic klemmen en ondersteun kolom en koeler met statiefklemmen.
Veiligheids- en procestips
- Werk zonder open vuur en met goede ventilatie.
- Houd koelwater continu stromend; voel of de koeler overal koel blijft.
- Breng de temperatuur geleidelijk omhoog. Noteer de kolom- en koptemperatuur tijdens de run.
- Maak glaswerk na afloop handwarm schoon; laat het goed drogen voordat je het opbergt.
Het proces van alcoholvrij maken van wijn
Batchkeuze en startwaarden
Ik werkte per run met 750 ml rode wijn uit mijn eigen batch (ongeveer 12% vol. alcohol). Klein werken geeft grip op temperatuur, doorstroomsnelheid en smaakbehoud. Vooraf noteerde ik het startvolume en de geschatte alcoholfractie, zodat ik achteraf een goede inschatting kon maken van het verwijderde alcoholvolume.
Temperatuur en kolomcontrole
- Koelwater aan; inlaat onder, uitlaat boven. Richtwaarde inlaat 10–15 °C.
- Verhit de kolf stapsgewijs en laat de kolom 10–15 minuten in evenwicht komen (terugvloeiing zichtbaar in de kolom).
- Houd de koptemperatuur in de buurt van het ethanolgebied (circa 76–82 °C). Bij deze set werkt een langzame drupsnelheid het best: ongeveer 1–3 druppels/s.
- Vang het condensaat op in een maatcilinder of fles en noteer tussentijds het volume.
Stopcriteria per run
- De koptemperatuur kruipt richting watergebied (>85 °C) en de drupsnelheid verandert duidelijk.
- Het aroma in de kolf wordt dun en de fractie in de opvangfles ruikt minder uitgesproken naar ethanol.
- Je beoogde verwijderingsvolume is gehaald (zie richtlijn hieronder).
Richtlijn verwijderingsvolume
Voor 750 ml wijn van ~12% vol. is de theoretische ethanolfractie ~90 ml. In de praktijk is het opvangvolume wat hoger door meedestillerend water. Ik stuurde op ±100–120 ml condensaat per run, met behoud van smaak als belangrijkste graadmeter.
Optioneel: werken onder lichte vacuüm
Met een eenvoudige vacuümpomp en valfles kun je onderdruk creëren (bijv. 200–400 mbar). Het kookpunt zakt dan zichtbaar en het aroma blijft voller. Let op glaswerkbelasting en werk rustig op.
Resultaat en smaakervaring
Alcoholreductie
Per 750 ml-run ving ik gemiddeld 110 ml condensaat op. Uitgaande van de startwaarden komt dat neer op ongeveer 90–95% alcoholverwijdering. Na het samenvoegen van de behandelde batches bleef de totale alcoholfractie naar schatting onder 0,5% vol. (berekend uit het verzamelde condensaat en het resterende volume).
Smaak, body en balans
- Aroma: het primaire fruit bleef verrassend goed aanwezig, vooral bij langzame drup en koele condities.
- Structuur: de body werd slanker. Een kort rustmoment van 24–48 uur hielp de smaak opnieuw te laten samenvallen.
- Zuren: de wijn proefde iets zachter. Een fijne aanpassing met wijnsteenzuur van 0,5–1,5 g/L bracht de spanning terug.
- Zoetheid: een heel lichte dosering (bijv. 1–2 g/L druivensapconcentraat) rondde harde randjes af zonder plakkerig mondgevoel.
Praktische correcties (optioneel)
- Sulfietbescherming: 20–30 mg/L kaliumdisulfiet vooraf kan oxidatie tijdens verhitting temperen.
- Koude rust: zet de behandelde wijn 1–2 dagen koel weg (koelkast of koele kelder).
- Nacorrectie: proef in flights van 100 ml met mini-doseringen zuur/zoet en schaal pas daarna op.
Praktische tips voor hobby-wijnmakers
- Kleine batches: 0,5–1,0 L per run geeft de beste controle.
- Geduldig opwarmen: werk in stappen, houd koptemperatuur en drupsnelheid stabiel.
- Kolomevenwicht: geef de kolom tijd om te stabiliseren voor schonere scheiding.
- Koeling op orde: constante doorstroming; bij recirculatie werkt een ijsfles in het reservoir goed.
- Hygiëne: spoel warm, borstel zacht, laat glaswerk volledig drogen.
- Correcties minimaal: begin met kleine proefbekers voordat je de hele batch aanpast.
- Veiligheid en regelgeving: werk zonder open vuur, ventileer goed en informeer naar lokale regels. Label het opgevangen condensaat en bewaar het buiten bereik van kinderen.
Conclusie
Het gebruik van deze laboratoriumdestillatieset voor het alcoholvrij maken van zelfgemaakte wijn is voor mij een waardevolle ontdekking geweest. De kwaliteit van het borosilicaatglas en de compleetheid van de onderdelen gaven vanaf het begin vertrouwen. Het proces vraagt toewijding, nauwkeurigheid en wat ervaring met temperatuurcontrole, maar de beloning is een wijn die zijn karakter grotendeels behoudt en tegelijkertijd geschikt wordt voor een breder publiek.
Ik zie deze set vooral als een uitstekende keuze voor de serieuze hobby-wijnmaker die zijn experimenten wil uitbreiden. Het glaswerk is robuust, de verbindingen sluiten goed, en de veelzijdigheid van de kolven maakt dat je niet beperkt blijft tot één toepassing. Naast wijn kun je er immers ook water of kruidenextracten mee destilleren.
Voor mij persoonlijk heeft het werken met deze set mijn passie voor wijnmaken verdiept. Het laat zien dat je met relatief toegankelijke middelen een professioneel proces in je eigen keuken of werkruimte kunt nabootsen. Mijn conclusie: een investering die zichzelf terugverdient in ervaring, kennis en smaakvolle alcoholvrije resultaten.
Veelgestelde vragen
Hoeveel wijn kan ik per keer alcoholvrij maken met deze set?
De set bevat kolven tot 1000 ml. In de praktijk werkt het het beste om 500–750 ml per keer te behandelen voor maximale controle over temperatuur en smaak.
Kan ik hiermee echt alle alcohol verwijderen?
Met zorgvuldige destillatie kun je het alcoholpercentage sterk terugbrengen, meestal tot onder de 0,5% vol. Helemaal nul is lastig, maar ruim binnen de norm voor “alcoholvrij”.
Welke warmtebron gebruik je het beste?
Een regelbare elektrische verwarmingsmantel is het meest geschikt. Vermijd open vuur omwille van veiligheid en nauwkeurigheid.
Wat gebeurt er met de smaak van de wijn?
De fruitige aroma’s blijven grotendeels behouden bij een langzame, gecontroleerde destillatie. Wel kan de body iets slanker worden, wat je eventueel kunt compenseren met lichte zuur- of suiker aanpassingen
Is deze set ook voor andere toepassingen bruikbaar?
Ja, naast wijn kun je er ook water mee destilleren of kruidenextracten maken. Het is een veelzijdige set voor hobby- en educatieve toepassingen.
